هوش مصنوعی در بورس (Artificial Intelligence In Trading)

هوش مصنوعی در بورس (Artificial Intelligence In Trading) 

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) ، ماشین ها و ربات های هوشمندی هستند که از طریق علوم و متدهای مهندسی عصر حاضر طراحی و ساخته می شوند. جهت انجام هرگونه محاسبات، استدلال، حل معادلات پیچیده ریاضی، و کلیه عملیات هایی که نیاز به تجربه و سازگاری با شرایط جدید را دارند همگی توسط این رایانه ها و ماشین های هوشمند انجام می شود.
امروزه هوش مصنوعی جایگاه ویژه ای در اجرای صحیح معاملات الگوریتمی در بورس دارد. روشی که این تکنولوژی اتخاذ می کند درواقع منجر به این خواهد شد تا شما یک روند بسیار سود آوری را در بازارهای مختلف معاملاتی تجربه کنید. باید ببینیم که این تکنولوژی چگونه در معاملات استفاده می شود که در ذیل به سه بخش آن اشاره می کنیم :

• شکل گیری الگو (pattern formation) 
• پیش بینی معاملات (predictive trading) 
• افزایش سرعت معاملات ( increased trading speed) 

انواع هوش مصنوعی 

هوش مصنوعی داده های مختلف را دریافت و به واسطه ی الگوریتم های پیچیده ای که دارد می تواند مناسب ترین خروجی را که در بهبود عملکردی شما تاثیر دارد، ارائه دهد. لذا از لحاظ ساختار داخلی به دو نوع کلی تقسیم بندی می شوند که عبارتند از :

• سیستم های مبتنی بر قوانین (Rules based system) 

این نوع سیستم ها نوع ساده ای از هوش مصنوعی هستند که فقط با جملاتی مطابق با THIS یا THAT برای نتیجه گیری استفاده می کنند. همچنین از برخی قوانین If-Then نیز در مجموعه ی خود بکار می برند که هر کدام اصول زیر را دنبال می کنند. 

1. مجموعه ای از حقایق (set of facts) 
2. مجموعه ای از قوانین (set of rules) 

• یادگیری ماشین (machine learning) 

این نوع از هوش مصنوعی رویکردی را دنبال می کنند که می توانند کلیه مسائل و پیچیدگی های موجود در سیستم های مبتنی بر قوانین را از بین ببرند. در این روش دستگاه از طریق اطلاعات مرتبط با نتیجه ی هر داده تغذیه می شود. این سیستم بر اساس نتایج تاریخی عمل می کند و نتایجی که در آینده رخ می دهد را پیش بینی می کنند. از طرفی علاوه بر موارد مذکور ، پارامترها و عوامل موثر بر تصمیم گیری درست را نیز در نظر می گیرند. 

به عنوان مثال هوش مصنوعی در بورس ،توجه بسیار زیادی به "پیش بینی قیمت سهام" دارد، لذا این ماشین ها با دریافت متغیرها و داده های ورودی که همگی در برگیرنده ی مجموعه ای از اطلاعات تاریخی و جوانب دیگر هستند ، می توانند خروجی های قابل اطمینانی را تحویل دهند. 

مولفه هایی که هوش مصنوعی در روند معاملات در نظر می گیرد

چارچوب هوش مصنوعی به گونه ای تنظیم شده است که قدرت تحلیل و برطرف کردن معضلات بزرگ در معاملات را دارند. این معضلات درواقع مرتبط با بهینه سازی، پیش بینی و تحلیل تکنیکال است. لذا این ماشین ها مولفه های زیر را در جهت بهبود معاملات در نظر می گیرند : 

• شناسایی و تجزیه و تحلیل عوامل تأثیر گذار بر قیمت سهام

هوش مصنوعی (AL) و یادگیری ماشین (ML) از چندین روش مجزا برای تجزیه و تحلیل و ردیابی عوامل تأثیر گذار بر قیمت سهام استفاده می کنند. تریدرها با بهره گیری از این خاصیت منحصر به فرد روند حرکتی خود را تنظیم می کنند و خوهند دانست که در چه زمان هایی اقدام به خرید و فروش سهام نمایند. 

• تصمیمات مبتنی بر واقعیت 

سیستم این ماشین ها کاملاً خودکار و به صورت اتوماتیک عمل می کنند، و بر خلاف افرادی که تصمیمات آن ها بر اساس برخی عواطف و احساسات گمراه کننده از قبیل ترس، حرص و آز است، تصمیم های خود را بر مبنای واقعیت اتخاذ می کنند. در نتیجه این حالت، سود آوری معاملات را برای تریدرها دو چندان می کند. 

• تغییر الگوهای فراخوان یا استخدام (Recruitment Patterns) در حوزه ی معاملات

با ظهور معاملات مبتنی بر واقعیت، هوش مصنوعی این نیاز را برای انسان ها ایجاد کرده اند تا کلیه ی علوم کاربردی برای رشد و گسترش این فناوری نوین را فرا بگیرند. لذا این حوزه نیاز فوق العاده بالایی به افراد متبحر و مسلط در زمینه های برنامه نویسی رایانه، ریاضیات، و شبکه دارد . در حال حاضر نیز استخدام کارمندان با تخصص مرتبط در این زمینه به قوت خود باقی و همچنان ادامه دارد. 

• شبیه سازی سناریوهای متنوع در زمینه ی ریسک

هوش مصنوعی بهترین ابزار جهت پیش بینی قیمت سهام در بازارهای مختلف است، علاوه بر قیمت، این ابزارها ریسک های پیش رو در روند بازار را از طریق جمع آوری داده های متنوع، شناسایی و به شما هشدار می دهند که مسیر خود را در سریع ترین زمان ممکن تغییر دهید. به واسطه ی این امتیاز ارزشمند ریسک های موجود در اکثر مواقع از بین رفته و امکان رسیدن به سودهای کلان افزایش می یابد. 

تاثیر هوش مصنوعی در گزینش استراتژی های معاملاتی

هوش مصنوعی می تواند با سرعت بسیار زیاد به جستجوی استراتژی های معاملاتی بپردازد و از میان هر کدام مناسب ترین مورد را انتخاب کند. از طرفی این رویکرد کاملاً خودکار انجام می شود و به آن صورت، دخالت دستی در اداره ی مجموعه وجود ندارد. 
هوش مصنوعی با ارائه ی رویکردهای کاملاً کاربردی روند معاملات را به سمت افزایش سود و همچنین کاهش ریسک سوق می دهند. به طور کلی اگر در فعالیت های خود یک اتوماسیون پیشرفته داشته باشید تا از شما برای انجام هر کاری پشتیبانی کند از یک مزیت کاملاً رقابتی برخوردار شده اید. به عنوان مثال چندین استراتژی معاملاتی وجود دارد که از هوش مصنوعی برای بهینه سازی انواع الگوریتم ها از قبیل رگرسیون خطی استفاده می کند.

نحوه ی پیاده سازی و کاربردهایی هوش مصنوعی در معاملات

هوش مصنوعی و یادگیری ماشین تاثیر فوق‌العاده ای در مقوله ی معاملات بورس دارند زیرا این فناوری نوین توانسته است روند معاملات را سریع تر و ساده تر انجام دهند. همان طور که می دانید یادگیری ماشین (machine learning) زیر مجموعه ی هوش مصنوعی می باشد و متدهای بسیار استثنایی را در فضای معاملات حاکم کرده است. یادگیری ماشین در حوزه ی معاملات چندین رویکرد را دنبال می کند که به شرح ذیل می باشند:

• ارائه ی قیمت های سهام در بازه های زمانی طولانی مدت و کوتاه مدت
• افزایش سرعت در جستجوی انواع استراتژی های معاملاتی
• ارائه ی تعداد بازارهایی که باید بازدید و نظارت شوند

معاملات الگوریتمی چیست؟

معاملات الگوریتمی چیست؟

معاملات الگوریتمی سیستمی است که تصمیم گیری و اجرای معاملات را در بازه های مالی با استفاده از برخی ابزارهای پیشرفته ریاضیاتی تسهیل می کند. در این نوع سیستم نیاز به مداخلات انسانی به حداقل می رسد و لذا سرعت تصمیم گیری و اجرای معاملات افزایش پیدا خواهد کرد. این مجموعه ی سیستماتیک فرصت های سود آوری که در بازار به وجود می آید را تشخیص می دهد و درست قبل از آنکه یک عامل انسانی بتواند آن ها را شناسایی کند، به واسطه ی چارچوب یکپارچه ای که معاملات الگوریتمی دارند قادر خواهند بود در کم ترین زمان از این فرصت های استثنایی مرتبط با افزایش بهره وری، استفاده کنند.

روندی که این الگوریتم ها در پبش می گیرند باعث خواهد شد تا سرمایه گذاران مقادیر بیش تری از دارایی های خود را وارد چرخه ی معاملات کنند زیرا این افراد بنا به تسلطی که در استفاده از این الگوریتم ها دارند، مطمئن هستند که سودهای کلانی را بدست خواهند آورد. بنابراین موضوع مهمی که در مورد معاملات الگوریتمی وجود دارد این است که بدانیم چگونه و با چه روندی از آن ها استفاده کنیم.

مزیت های استفاده از معاملات الگوریتمی

امروزه معاملات الگوریتمی توانسته اند به بهترین شکل ممکن جایگاه خود را در میان تریدرهای مختلف تثبیت کنند و علت این امر درواقع وجود مزیت های بیشماری است که این سیستم برای سرمایه گذاران تدارک دیده، لذا برخی از این مزایا عبارتند از :

• معاملات با بهترین و سودآور ترین قیمت ممکن اجرا می شوند.
• سفارشات معاملات به صورت فوری و دقیق انجام می شود و لذا این دقت باعث خواهد شد تا شما شانس زیادی برای رسیدن به اهداف معاملاتی مد نظر خود داشته باشید.
• چارچوب الگوریتم ها به گونه ای تنظیم شده است که همواره توجه زیادی به زمان داشته باشند و این مزیت منجر به این می شود که همیشه از تغییرات بالا و چشمگیر قیمت ها جلوگیری شود.
• هزینه های مرتبط با معاملات را کاهش می دهند.
• معاملات الگوریتمی چندین شرایط مختلف را به صورت هم زمان بررسی، و مناسب ترین گزینه را به شما معرفی می کنند.
• خطاهای دستی را هنگام اجرای معاملات کاهش می دهند.
• معاملات الگوریتمی می توانند در روند استفاده از داده های تاریخی و واقعی، عملیات backtest را انجام دهند تا ببینند که آیا استراتژی مناسبی را در اجرای معاملات در پیش گرفته اند؟
• احتمال وقوع خطاها و اشتباهات انسانی را، که همگی برگرفته از برخی تصمیمات عاطفی در شرایط سخت روانی است، کاهش می دهند.

در عصر حاضر بیش تر معاملات الگوریتمی، معاملاتی با فرکانس بالا (HFT) است که تلاش می کند تعداد زیادی از سفارشات را با سرعت و بهره وری افزون تر در چندین بازار مختلف اجرا کند و در این روند کلیه پارامترهای چندگانه تصمیم گیری را که همگی برگرفته از برخی دستورالعمل های از پیش برنامه ریزی شده است را نیز لحاظ می کند.

اشکال و فرم های مختلف استفاده از معاملات الگوریتمی

معاملات الگوریتمی در اشکال و فرم های مختلفی در عرصه ی فعالیت های مرتبط با سرمایه گذاری دنبال می شوند که عبارتند از :

• سرمایه گذارانی که با یک دید بلند مدت و به قصد خرید وارد این حوضه می شوند، مانند برخی صندوق های سرمایه گذاری و همچنین شرکت های بیمه که از این الگوریتم ها برای خرید مقادیر زیادی از سهام استفاده می کنند. البته آن ها این ذهنیت را ندارند که با سرمایه گذاری های گسسته و در حجم بالا، بر قیمت سهام فعلی تاثیر بگذارند.
• معامله گران و تریدرهایی که در بازه های زمانی کوتاه مدت به جهت فروش، در حال فعالیت هستند و می خواهند که از این طریق به سودهای هر چند جزئی دست پیدا کنند. البته روند معاملات الگوریتمی به گونه ای است که تمایل دارد با ایجاد نقدینگی کافی در بازار، شرایط مثبتی را برای فروشندگان مهیا کند.
• تریدرهای سیستماتیک، دنبال کنندگان روند، که تمایل دارند با اجرای یکسری استراتژی های خنثی در بازار در هر دو موقعیت بلند مدت و کوتاه مدت فعالیت کنند. لذا این حرکت را بسیار مقرون به صرفه تر می دانند و اعتقاد دارند که کلیه برنامه ریزی ها در تطابق با قوانین معاملات الگوریتمی است و اجازه می دهد معاملات به صورت خودکار در یک روند سود ده ادامه پیدا کند.

 

استراتژی های معاملات الگوریتمی

هر نوع استراتژی در معاملات الگوریتمی نیاز به برخی فرصت های معین دارد که از لحاظ بهبود درآمدها و کاهش هزینه های جانبی، روند رو به رشد و سودآوری را برای مجموعه ایجاد کند. موارد زیر یکسری از استراتژی های رایج بازار است که در معاملات الگوریتمی به وفور استفاده می شوند.

• استراتژی های دنبال کننده ی روند (Trend Following Strategies)
• استفاده از فرصت های آربیتراژ (Arbitrage Opportunities) ،یعنی دریافت سود از طریق اختلاف قیمت موجود در دو یا چندین بازار مختلف است.
• توازن مجدد صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر شاخص (Index Fund Rebalancing)
• استراتژی های مبتنی بر مدل ریاضیاتی ( Mathematical Model-based Strategies)
• دامنه ی معاملات ( بازگشت به میانگین)، (Trading Range, Mean Reversion)
• میانگین وزنی حجم قیمت ( Volume Weighted Average Price)
• میانگین وزنی زمان قیمت (Time Weighted Average Price)
• درصد حجم (Percentage of Volume)
• استراتژی معاملاتی کاهش هزینه اجرا، (Implementation Shortfall) با هدف به حداقل رساندن هزینه های اجرای یک سفارش.

الزامات فنی در معاملات الگوریتمی

اجرای الگوریتم ها با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری آخرین مرحله ی الگو تریدینگ است که همگی با فرآیند Backtesting همراه است. (تست الگوریتم ها، مربوط به عملکرد بازار سهام در دوره های تاریخی گذشته است که نشان می دهد آیا استفاده از معاملات الگوریتمی سودآوری لازم را داشته است یا خیر). موضوع این است که بتوانید استراتژی ها را به یک فرآیند رایانه ای منسجم تبدیل کرده، که از طریق دسترسی به حساب معاملاتی بتواند به ثبت سفارش های مناسب بپردازد. لذا موارد ذیل الزاماتی است که به وفور در اجرای معاملات الگوریتمی در نظر گرفته می شوند.

• داشتن دانش برنامه نویسی رایانه ای برای یکپارچه سازی برنامه های موجود در استراتژی های معاملاتی، که این امر مهم معمولا از طریق استخدام برخی از برنامه نویسان متبحر و مسلط میسر می شود. البته می توان از بعضی نرم افزارهای پیش ساخته نیز در روند حرکتی خود استفاده کرد.
• اتصال به شبکه و دسترسی مناسب به سیستم عامل های معاملاتی، که همگی برای اجرای فرآیند ثبت سفارش بسیار ضروری هستند.
• دسترسی به فیدهای داده ای بازار (Market data feeds) ،که همگی توسط الگوریتم ها برای موقعیت یابی ثبت سفارش کنترل می شوند.
• به کارگیری برخی زیرساخت ها و توانایی های لازم برای اجرای عملیات Backtesting در سیستم، قبل از اینکه در بازارهای واقعی فعالیت های خود را آغاز کنند.
• همواره این نکته را در نظر داشته باشید که داده های تاریخی در دسترس برای اجرای عملیات Backtesting، همگی به پیچیدگی قوانین اجرا شده در الگوریتم ها بستگی دارد.

مثال هایی از اجرای معاملات الگوریتمی

Royal Dutch Shell (RDS) در بورس سهام آمستردام (AEX) و همچنین بورس اوراق بهادار لندن (LSE)، نمونه هایی فهرست شده است، لذا جهت شناسایی برخی فرصت های آربیتراژ، الگوریتم هایی در این زمینه نوشته اند، اما یکسری موارد جالب توجه در این زمینه وجود دارد که عبارتند از:

• AEX معاملات خود را با یورو انجام می دهد در حالی که LSE با پوند استرلینگ انگلیس روند معاملاتی خود را در پیش می گیرد.
• با توجه به اختلاف زمانی یک ساعته، AEX به اندازه ی یک ساعت زودتر از LSE باز می شود. از طرفی هر دو معامله در چند ساعته آینده به طور هم زمان انجام می شوند. پس از بسته شدن AEX در آخرین لحظه، ادامه ی معاملات با LSE انجام می شود.